De geschiedenis van de Vlaamse Yachthaven Nieuwpoort (VYN) is diep verweven met de rijke en soms turbulente geschiedenis van de stad, haar haven, en de mensen die ze groot gemaakt hebben. Hier volgt een chronologie van de belangrijkste gebeurtenissen en ontwikkelingen.
De Haven van Nieuwpoort
Nieuwpoort was al in de 11de eeuw een handelshaven voor de stad Ieper en kreeg in 1163 de vrijheidskeure van Filips van de Elzas. Het estuarium van de IJzer, waar zoet en zout water elkaar ontmoeten, zorgde voor een bijzondere ecologische omgeving. Rond 1500 was Nieuwpoort een welvarende stad, een van de rijkste en grootste in Vlaanderen, met een bevolking van zo'n 5000 inwoners.
De Slag om Nieuwpoort in 1600, tijdens de 80-jarige oorlog tussen de Nederlanden en Spanje, eindigde in een overwinning voor de Prins Maurits van Nassau, maar liet een spoor van vernietiging na. Eeuwen later, tijdens de Grote Oorlog in 1914-1918 , werd de stad en haven opnieuw zwaar beschadigd, maar Nieuwpoort bleef een strategische en economische sleutelpositie behouden.
Pas na de Tweede Wereldoorlog bracht het kusttoerisme opnieuw échte welvaart naar de stad.
Ontwikkeling naar Jachthaven
In de jaren '60 van de 20e eeuw ontstond het idee om de haven van Nieuwpoort om te vormen tot een belangrijke jachthaven. Dit werd mede mogelijk gemaakt door Robert Orlent, voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Watersport (VVW), die in 1969 besloot om een jachthaven te ontwikkelen aan de oostzijde van de stad.
De aanleg van de jachthaven was een grote uitdaging. Er werd sceptisch gereageerd op het plan, aangezien het gebied vaak blootstond aan de harde westenwind en de haven als ongeschikt werd beschouwd. Desondanks werd er vastberaden gewerkt aan de realisatie van de nieuwe jachthaven, wat uiteindelijk in 1970 resulteerde in de aanleg van 400 ligplaatsen voor boten.
Robert Orlent en VVW Nieuwpoort
De ontwikkeling van de jachthaven in Nieuwpoort werd sterk gepromoot door Robert Orlent, die vastbesloten was de watersport in Vlaanderen te democratiseren. Orlent wilde een haven creëren die toegankelijk was voor alle Vlaamse watersporters, in tegenstelling tot de eerder heersende Franstalige jachtclubs aan de Belgische kust. Hij kreeg veel steun van lokale politici en minister Leo Tindemans, wat de realisatie van het project versneld mogelijk maakte.
In 1970 werd begonnen met de bouw van de jachthaven langs de oostelijke oever van de IJzer, en de eerste ligplaatsen kwamen al snel beschikbaar. Het plan voorzag in 2500 ligplaatsen en er werd een nieuw clubhuis opgericht in 1971. Dit werd de basis voor de groei van de VVW Nieuwpoort, die zich uiteindelijk ontwikkelde tot een van de grootste jachthavens van Noord-Europa.
Groei van de Jachthaven
Met de groei van de jachthaven volgde ook een groeiend aantal bezoekers en boten, zowel uit Vlaanderen als Frankrijk. De stad Nieuwpoort zelf had er belang bij dat de jachthaven zou bijdragen aan de lokale economie, vooral door toerisme en watersport.
De VVW Nieuwpoort bleef groeien, en in de jaren '70 en '80 werd de haven verder uitgebreid, met plannen voor meer ligplaatsen en infrastructuur. Stap voor stap werd de infrastructuur opgezet: Er werd een slipway gebouwd, waterleidingen uitgebreid, steigers bijgelegd. De jachthaven werd een heus centrum voor de pleziervaart.
Vlaamse Vaarschool
De vraag naar het leren zeilen steeg met het aantal boten, onder leiding van een groep enthousiaste en ervaren zeilers begon de Vlaamse Zeezeilschool. Een aantal jaar later fuseerde die met de Vlaamse Motorvaartschool tot de naam waaronder ze nu bekend staat: De Vlaamse Vaarschool!
Bijna 50 jaar opleidingsexpertise wordt elk jaar gedeeld met meer dan 1000 cursisten, door 40 VTS gediplomeerde lesgevers, op een vloot van 11 boten. Voor zowel theorielessen, motorboot varen, en zeilen kun je bij de Vlaamse Vaarschool terecht.
Bijna 50 jaar opleidingsexpertise wordt elk jaar gedeeld met meer dan 1000 cursisten, door 40 VTS gediplomeerde lesgevers, op een vloot van 11 boten. Voor zowel theorielessen, motorboot varen, en zeilen kun je bij de Vlaamse Vaarschool terecht.
Novus Portus
Er bleef vraag naar meer ligplaatsen en plaatsen voor bezoekende jachten, Stad Nieuwpoort en de haven begonnen met het baggeren van een slikkig terrein ten Oosten van de bestaande jachthaven. Het gebied waar de haven werd aangelegd, was ooit een oorlogsterrein, en bij het baggeren werd heel regelmatig munitie uit de Eerste Wereldoorlog gevonden.
De haven groeide sterk in omvang, met 400 extra ligplaatsen voor leden én passanten, en de ontwikkeling van nieuwe pontons en steigers. De officiële opening vond plaats op 28 juni 1979.
Nieuw Clubhuis
Na de oprichting van de nieuwe binnenhaven werd nagedacht over de bouw van een nieuw clubhuis. De locatie van het clubhuis was een onderwerp van discussie, maar uiteindelijk werd het gebouw geplaatst op de landtong tussen de oude haven en Novus Portus.
De bouw van het clubhuis begon in 1985, na het overlijden van Robert Orlent, die uiteraard ook sterk betrokken was in het project. Het gebouw, dat voortaan ook diens naam zal dragen, werd op 18 maart 1986 ingewijd, exact 15 jaar na de opening van het eerste clubhuis.
Steven Desloovere
Steven Desloovere wordt als ambitieuze jongeman in 1984 aangenomen door de VVW. Zijn werk bij Bloso in de jaren '80, waar hij betrokken was bij het promoten van watersporten zoals windsurfen en catamaranzeilen, toonde zijn innovatieve geest en vermogen om het bestaande te verbeteren.
In 1990 werd hij directeur van de jachthaven in Nieuwpoort, en meteen geconfronteerd met diverse uitdagingen, zoals het verbeteren van de havenfaciliteiten en het reorganiseren van het personeel. Hij was vastbesloten om de sfeer en het management van de club te veranderen. De inkomsten van de haven stegen snel onder zijn leiding, en verdubbelden in 1992 ten opzichte van het voorgaande jaar. Zijn vastberadenheid en ondernemersgeest stonden aan de basis van de verdere expansie van de haven.
In 1990 werd hij directeur van de jachthaven in Nieuwpoort, en meteen geconfronteerd met diverse uitdagingen, zoals het verbeteren van de havenfaciliteiten en het reorganiseren van het personeel. Hij was vastbesloten om de sfeer en het management van de club te veranderen. De inkomsten van de haven stegen snel onder zijn leiding, en verdubbelden in 1992 ten opzichte van het voorgaande jaar. Zijn vastberadenheid en ondernemersgeest stonden aan de basis van de verdere expansie van de haven.
Innovatie en groei
In 1997 werd opnieuw ruimte gecreëerd voor meer boten, tot 2000 ligplaatsen. Hiervan had de VVW er 1038 in beheer, de overige werden verdeeld onder de naburige clubs KYCN en WSKLum. De haven werd een belangrijke bestemming voor vele jachten uit verschillende landen, en de jachthaven werd gepromoot als "de grootste jachthaven van Noord-Europa". Enkel La Rochelle, in Frankrijk, was met 3800 ligplaatsen nog groter.
In de daaropvolgende jaren werd de infrastructuur gemoderniseerd: Het terrein werd verder uitgebreid en uitgerust met nieuwe bootkranen, extra parking met slagbomen voorzien, nieuwe pontons geïnstalleerd, en de oprichting van een milieuponton voor het tanken van brandstof en het verzamelen van afvalwater.
Desloovere was ook verantwoordelijk voor het opzetten van een internationaal netwerk van contacten binnen de watersportindustrie, en hij werd actief in organisaties zoals het Internationaal Marine Comité, Euromarina, en TransEurope Marinas. Het keurmerk Golden Anchors werd verkregen, een prestigieuze onderscheiding die de haven van Nieuwpoort een vijfsterrenstatus gaf.
Politieke en juridische strijd
Een van de grootste uitdagingen in Steven Desloovere's carrière was de juridische strijd met Bloso, de Vlaamse sportorganisatie die de controle over de jachthavens wilde centraliseren. De jachthavens zouden voortaan direct door Bloso beheerd moeten worden, wat leidde tot veel frustratie binnen de clubs. Desloovere en zijn collega's voerden jarenlang een juridische strijd tegen deze centralisatie, wat uiteindelijk resulteerde in een compromis, maar niet zonder veel moeite en conflicten.
Hij zag dat het noodzakelijk was om de jachthavens als sportverenigingen te behouden, en pleitte voor meer samenwerking tussen federaties zoals de VVW en de VYF (Vlaamse Yachting Federatie) om de belangen van de watersporters te beschermen en de federaties financieel gezonder te maken.
Desloovere zag de noodzaak om de jachthavens verder te ontwikkelen, met name door een grote uitbreiding van de Nieuwpoortse haven, een project eind jaren ’90 op poten werd gezet. Ondanks de steun van het stadsbestuur, stuitte het plan op politieke obstakels en werd uiteindelijk afgeblazen door de dioxinecrisis. Maar de droom van uitbreiding bleef leven.
Uitbreiding Aan De Plas
Dicht bij het pittoreske Brugse stadscentrum ligt de Sint-Pietersplas, ontstaan door de uitgraving bij de aanleg van de expresweg. Oorspronkelijk waren er drie putten waar ze nadien één grote plas van hebben gemaakt. De 16 hectare water is omgeven door groen en rust.
Bloso (nu Sport Vlaanderen) is indertijd gestart met het aanbieden van watersportrecreatie op de Sint-Pietersplas, dit groeide uit tot een goede clubwerking waar velen voor het eerst leerden zeilen en surfen. Eind de jaren ’90 besloot Bloso om Brugge te verlaten en nam de Vlaamse Yachthaven Nieuwpoort de touwtjes in handen. Naast het watersportgebouw kwam een hostel met 90 slaapplaatsen. Vandaag kun je in dit mooi stuk natuur zeilen, windsurfen, kayakken, raften, wingfoilen, suppen, en nog veel meer.
Vlaamse Yachthaven Nieuwpoort
In 2017 werd de VVW omgedoopt naar Vlaamse Yachthaven Nieuwpoort (VYN) omwille van de fusie van watersportfederaties VVW recrea en VYF, naar WWSV. Verdere uitdagingen bleven niet uit. In 2018 werd begonnen met de bouw van de stormvloedkering, een noodzakelijk kwaad dat het hinterland moet beschermen tegen de zee, maar tegelijk de pleziervaart hindert door de sterkere stroming in de havengeul. Begin 2022 werd de eerste zeeboerderij aangelegd voor de kust van Nieuwpoort. De ligging hiervan is nefast voor de pleziervaart, en blijft een heikel punt aan onze noordzeekust. Toch blijft de jachthaven steeds hoopvol voor de toekomst!
Toekomstvisie
In 2023 nam Maarten Desloovere de fakkel over van zijn vader na zelf 9 jaar werkzaam te zijn in de haven. Met vernieuwing van terreinen, een mogelijke uitbreiding van de haven en opfrissing van verschillende aspecten in de haven liggen er veel interessante uitdagingen in het verschiet!
